Menu
Rozmowa z Dariuszem Tenderendą – Dyrektorem Departamentu Emisji Akcji w Navigator Capital Group, Członek Zarządu Domu Maklerskiego Navigator S.A.
Posiada 20-letnie doświadczenie zawodowe w zakresie doradztwa finansowego: doradzał m.in. przy projektach pierwotnych i wtórnych ofert publicznych akcji IPO/SPO, prywatnych emisjach akcji, wprowadzaniu spółek na GPW i NewConnect, fuzjach spółek giełdowych, transakcjach M&A na rynku publicznym i niepublicznym oraz w procesach prywatyzacji (m.in. ponad 30 ofert akcji / obligacji o łącznej wartości 3,2 mld PLN). Poprzednio przez 5 lat pracował w mCorporate Finance (Grupa mBank) jako Dyrektor, a wcześniej w Millennium Domu Maklerskim i w BIG Finance / Millennium TFI (Grupa Banku Millennium) jako Ekspert Corporate Finance. Ukończył MBA University of Minnesota, Szkołę Główną Handlową i studia podyplomowe z bankowości w Szkole Głównej Handlowej. Zarządzał i przygotowywał oferty publiczne i prywatne m.in. Lokum Deweloper, Pure Biologics, Medinice, Starward Industries, Movie Games, Deep.BI, Gremi Media, Proteon Pharmaceuticals, Aplisens, APS Energia, Pamapol, Quercus TFI, ERBUD, Energomontaż Północ, Novitus, Grupa Lotos, Unimil, Koelner, Hutmen. Doradzał m.in. w transakcjach fuzji i przejęć: Condomi, Polmos Siedlce, Famed Stolno, Biruna, Instal Białystok, Sokołów i Koło, Polifarb C-W. Członek rad nadzorczych wielu spółek notowanych na GPW.
DARIUSZ
TENDERENDA
Dyrektor Departamentu emisji akcji w Navigator Capital Group Członek Zarządu Domu Maklerskiego Navigator S.A.
Dzień dobry. Witam Państwa po raz kolejny, Paweł Stadnik — Dom Maklerski Navigator. Witamy w naszym cokwartalnym komentarzu eksperta. Ze mną dzisiaj Dariusz Tenderenda, Członek Zarządu Domu Maklerskiego Navigator, Dyrektor Departamentu Emisji Akcji. Cześć Darek.
Cześć Paweł, witam Państwa.
Rozpocznę od tego może, nawiązując do naszej ostatniej rozmowy, spotkaliśmy się tutaj pierwszy raz 3 miesiące temu. Rozmawialiśmy wtedy o tym, jakie są w tym momencie trendy giełdowe. Jak wygląda gospodarka w ujęciu makro. Jakie potencjalne emisje przed nami. Wtedy, przypominając widzom, mówiłeś o tym, że obserwujemy ocieplenie. Spotykamy się po tych trzech miesiącach. Powiedz, jak dzisiaj wygląda sytuacja gospodarcza? Jak ona się przekłada na potencjalne emisje? Jak wygląda duża giełda?
Trzy miesiące temu zastanawialiśmy się, jaka będzie koniunktura na kolejne trzy miesiące. Byliśmy przekonani, że koniunktura będzie dobra. My już wcześniej widzieliśmy oznaki ożywienia, oznaki zainteresowania emitentów w pozyskiwaniu finansowania z rynku kapitałowego z giełdy papierów wartościowych. I tak jak przewidywaliśmy ten trend trwa do dzisiaj. Bardzo się z tego cieszymy, bo spółki, dla których zeszły rok był ciężki, który był bardzo niedogodny. Rok, w którym naprawdę ciężko było pozyskać kapitał, spółki w tym roku mogą z dużą większą odwagą wychodzi potem kapitał i środki na rozwój pozyskiwać.
Trzeci kwartał z rzędu mamy wzrost indeksów. I praktyka wskazywałaby, że to się przełoży albo już przełożyło, tu prośba do Ciebie o komentarz, również na zainteresowanie inwestorów nowymi debiutami
Dokładnie tak. Trzeci kwartał, 9 miesięcy, dołek mieliśmy w październiku zeszłego roku, czyli praktycznie 9 miesięcy indeksy rosną i to rosną indeksy i światowej i indeks giełdy warszawskiej. To, co było takie bardzo ciekawe i myślę takim sygnałem, który pokazywał gdzie pójdzie rynek, to był ten taki 30 procentowy wzrost w ciągu miesiąca jesienią zeszłego roku. Wtedy okazało się, że kapitał zagraniczny dostrzegł Polskę jako bardzo atrakcyjny rynek w porównaniu z innymi rynkami. Dość szybko wyceny zostały przedstawione 30% w górę. W tej chwili jest kontynuacja tego trendu, w nieco wolniejszym tempie, natomiast już od tego dołka październikowego mamy plus 50% średnio na indeksach, także to już wygląda bardzo ciekawie.
Powiedz proszę, jak zderzasz te swoje analizy z rynkiem, bo spotykasz się z wieloma emitentami, rozmawiasz z nimi, potencjalnymi emitentami. Czy ty również w tym środowisku obserwujesz taką odwilż, taką chęć i przede wszystkim świadomość tego, że to już jest dobry moment, aby potem kapitał wychodzić w formie emisji?
Jest pewnie grupa emitentów, ale w tym momencie jeszcze nie tak duża, która dostrzega, że można już wyjść po kapitał i warto potem kapitał wychodzić. Natomiast są to z reguły podmioty, emitenci, którzy gdzieś z myśleli o tym rynku kapitałowym. Mieli doświadczenia na rynku kapitałowym, czyli są w pewien sposób wyedukowani. Natomiast wydaje mi się, że wciąż jest szeroka grupa emitentów może tego jeszcze nie dostrzegać, może nie mieć tych informacji, może czekać. Natomiast jeśli faktycznie ktoś myśli o pozyskaniu finansowania to warto już teraz zacząć przygotowywać się tego procesu. Już w tej chwili wycenę polskich spółek, wskaźnik, który pokazuje ile się płaci za złotówkę zysku, ten wskaźnik w tej chwili już jest powyżej średniej pięcioletniej. Czyli to wskazuje, na to, że jesteśmy już powyżej jakieś tam średniej, która przez ostatnie kilka lat była na rynku czy spółki są wycenione coraz wyżej coraz lepiej no i ten 50% wzrost, który mieliśmy praktycznie przez ostatnie 9 miesięcy pokazuje, że inwestorzy już uwierzyli w ten rynek, czyli zaczęli inwestować. Nie wszyscy zresztą zdążyli, bo była taka pierwsza grupa inwestorów, którzy dość wcześnie wchodzili w rynek, oczywiście biorąc na siebie większe ryzyko tego, że to jednak jeszcze nie było to odbicie. Natomiast okazało się, że wtedy bardzo szybko kursy odjechały i ci, którzy nie zdążyli, mocno zaczęli rozglądać się za okazjami inwestycyjnymi. Za kolejnymi spółkami, które nie zdrożały, a których fundamenty były obiecujące.
Czyli rozumiem, że ty uważasz, że to już jest moment, w którym emitenci, którzy myślą w ogóle o pozyskaniu kapitału na drodze misji powinni rozpocząć działania w kierunku realizacji tego pomysłu?
Jeśli by się okazało, że rzeczywiście będzie tak, co no w obecnym momencie trzeba powiedzieć, że jest bardziej prawdopodobne, że otworzyło nam się jakieś okno na przeprowadzanie ofert publicznych i na pozyskanie finansowania, no to przygotowywać się trzeba już, żeby szybko i sprawnie wyjść po kapitał do inwestorów. Istnieje pewnie jakieś ryzyko, że to okno może nam się zamknąć za jakiś czas. Jest jakby jeden kierunek myślenia. Drugi kierunek myślenia jest taki, że być może te wzrosty, które zaczęły się na warszawskiej giełdzie, to będzie okres jakiś dłuższej hossy. Czyli nie będziemy mieli okresu półtora roku, dwóch lat wzrostu to być może to będzie okres dłuższy oczywiście okres on będzie przerywany korektami no i być może będzie to rynek podobny tego rynku, który był w latach 2003-2007. Kiedy mieliśmy długie wzrosty, korekty były rzadkie i wówczas byłoi dużo czasu żeby się przygotować, żeby myśleć o wejściu na giełdę. Natomiast wtedy też nie wszyscy zdążyli.
A jak, powiedz, z wycenami. Myślę, że to jest również istotne dla emitentów czy to New Connect — owych czy to takich, którzy zastanawiają się nad parkietem głównym.
No już w tej chwili jesteśmy powyżej średniej pięcioletniej, tak jak sobie sprawdzaliśmy, to taki wskaźnik cena za zysku on w tej chwili już jest powyżej do całego rynku. Bo oczywiście wiadomo, że w różnych sektorach różnie to wygląda, natomiast patrząc na cały rynek średnio ten wskaźnik już jest powyżej średniej pięcioletniej. Czyli tak — no nie jesteśmy w dołku, wyceny są już chyba takie rzetelne no i idziemy w górę. Pewnie będziemy szli w górę, natomiast no też musimy pamiętać, że bardzo rzadko udaje się trafić tą górkę. Inwestorzy profesjonalni, którzy widzą, że wyceny bardzo mocno odjeżdżają na pewnym etapie hossy, mogą też nie chcieć później płacić tak wysokich cen. Czy wysokich cen przy wysokich wskaźnikach, gdyż mają świadomość tego, że ten rynek w pewnym momencie może się odwrócić.
Darek bardzo ci dziękuję za to podsumowanie i za analiza tego, co spotkało nas w tym kwartale również w odniesieniu do tego, co działo się ostatnio. Państwa z kolei zapraszam na kolejne nasze wydarzenie. Dziś dziękujemy już za Państwa czas. Do widzenia.
Dzień dobry. Witam Państwa po raz kolejny, Paweł Stadnik — Dom Maklerski Navigator. Witamy w naszym cokwartalnym komentarzu eksperta. Ze mną dzisiaj Dariusz Tenderenda, Członek Zarządu Domu Maklerskiego Navigator, Dyrektor Departamentu Emisji Akcji. Cześć Darek.
Cześć Paweł, witam Państwa.
Rozpocznę od tego może, nawiązując do naszej ostatniej rozmowy, spotkaliśmy się tutaj pierwszy raz 3 miesiące temu. Rozmawialiśmy wtedy o tym, jakie są w tym momencie trendy giełdowe. Jak wygląda gospodarka w ujęciu makro. Jakie potencjalne emisje przed nami. Wtedy, przypominając widzom, mówiłeś o tym, że obserwujemy ocieplenie. Spotykamy się po tych trzech miesiącach. Powiedz, jak dzisiaj wygląda sytuacja gospodarcza? Jak ona się przekłada na potencjalne emisje? Jak wygląda duża giełda?
Trzy miesiące temu zastanawialiśmy się, jaka będzie koniunktura na kolejne trzy miesiące. Byliśmy przekonani, że koniunktura będzie dobra. My już wcześniej widzieliśmy oznaki ożywienia, oznaki zainteresowania emitentów w pozyskiwaniu finansowania z rynku kapitałowego z giełdy papierów wartościowych. I tak jak przewidywaliśmy ten trend trwa do dzisiaj. Bardzo się z tego cieszymy, bo spółki, dla których zeszły rok był ciężki, który był bardzo niedogodny. Rok, w którym naprawdę ciężko było pozyskać kapitał, spółki w tym roku mogą z dużą większą odwagą wychodzi potem kapitał i środki na rozwój pozyskiwać.
Trzeci kwartał z rzędu mamy wzrost indeksów. I praktyka wskazywałaby, że to się przełoży albo już przełożyło, tu prośba do Ciebie o komentarz, również na zainteresowanie inwestorów nowymi debiutami
Dokładnie tak. Trzeci kwartał, 9 miesięcy, dołek mieliśmy w październiku zeszłego roku, czyli praktycznie 9 miesięcy indeksy rosną i to rosną indeksy i światowej i indeks giełdy warszawskiej. To, co było takie bardzo ciekawe i myślę takim sygnałem, który pokazywał gdzie pójdzie rynek, to był ten taki 30 procentowy wzrost w ciągu miesiąca jesienią zeszłego roku. Wtedy okazało się, że kapitał zagraniczny dostrzegł Polskę jako bardzo atrakcyjny rynek w porównaniu z innymi rynkami. Dość szybko wyceny zostały przedstawione 30% w górę. W tej chwili jest kontynuacja tego trendu, w nieco wolniejszym tempie, natomiast już od tego dołka październikowego mamy plus 50% średnio na indeksach, także to już wygląda bardzo ciekawie.
Powiedz proszę, jak zderzasz te swoje analizy z rynkiem, bo spotykasz się z wieloma emitentami, rozmawiasz z nimi, potencjalnymi emitentami. Czy ty również w tym środowisku obserwujesz taką odwilż, taką chęć i przede wszystkim świadomość tego, że to już jest dobry moment, aby potem kapitał wychodzić w formie emisji?
Jest pewnie grupa emitentów, ale w tym momencie jeszcze nie tak duża, która dostrzega, że można już wyjść po kapitał i warto potem kapitał wychodzić. Natomiast są to z reguły podmioty, emitenci, którzy gdzieś z myśleli o tym rynku kapitałowym. Mieli doświadczenia na rynku kapitałowym, czyli są w pewien sposób wyedukowani. Natomiast wydaje mi się, że wciąż jest szeroka grupa emitentów może tego jeszcze nie dostrzegać, może nie mieć tych informacji, może czekać. Natomiast jeśli faktycznie ktoś myśli o pozyskaniu finansowania to warto już teraz zacząć przygotowywać się tego procesu. Już w tej chwili wycenę polskich spółek, wskaźnik, który pokazuje ile się płaci za złotówkę zysku, ten wskaźnik w tej chwili już jest powyżej średniej pięcioletniej. Czyli to wskazuje, na to, że jesteśmy już powyżej jakieś tam średniej, która przez ostatnie kilka lat była na rynku czy spółki są wycenione coraz wyżej coraz lepiej no i ten 50% wzrost, który mieliśmy praktycznie przez ostatnie 9 miesięcy pokazuje, że inwestorzy już uwierzyli w ten rynek, czyli zaczęli inwestować. Nie wszyscy zresztą zdążyli, bo była taka pierwsza grupa inwestorów, którzy dość wcześnie wchodzili w rynek, oczywiście biorąc na siebie większe ryzyko tego, że to jednak jeszcze nie było to odbicie. Natomiast okazało się, że wtedy bardzo szybko kursy odjechały i ci, którzy nie zdążyli, mocno zaczęli rozglądać się za okazjami inwestycyjnymi. Za kolejnymi spółkami, które nie zdrożały, a których fundamenty były obiecujące.
Czyli rozumiem, że ty uważasz, że to już jest moment, w którym emitenci, którzy myślą w ogóle o pozyskaniu kapitału na drodze misji powinni rozpocząć działania w kierunku realizacji tego pomysłu?
Jeśli by się okazało, że rzeczywiście będzie tak, co no w obecnym momencie trzeba powiedzieć, że jest bardziej prawdopodobne, że otworzyło nam się jakieś okno na przeprowadzanie ofert publicznych i na pozyskanie finansowania, no to przygotowywać się trzeba już, żeby szybko i sprawnie wyjść po kapitał do inwestorów. Istnieje pewnie jakieś ryzyko, że to okno może nam się zamknąć za jakiś czas. Jest jakby jeden kierunek myślenia. Drugi kierunek myślenia jest taki, że być może te wzrosty, które zaczęły się na warszawskiej giełdzie, to będzie okres jakiś dłuższej hossy. Czyli nie będziemy mieli okresu półtora roku, dwóch lat wzrostu to być może to będzie okres dłuższy oczywiście okres on będzie przerywany korektami no i być może będzie to rynek podobny tego rynku, który był w latach 2003-2007. Kiedy mieliśmy długie wzrosty, korekty były rzadkie i wówczas byłoi dużo czasu żeby się przygotować, żeby myśleć o wejściu na giełdę. Natomiast wtedy też nie wszyscy zdążyli.
A jak, powiedz, z wycenami. Myślę, że to jest również istotne dla emitentów czy to New Connect — owych czy to takich, którzy zastanawiają się nad parkietem głównym.
No już w tej chwili jesteśmy powyżej średniej pięcioletniej, tak jak sobie sprawdzaliśmy, to taki wskaźnik cena za zysku on w tej chwili już jest powyżej do całego rynku. Bo oczywiście wiadomo, że w różnych sektorach różnie to wygląda, natomiast patrząc na cały rynek średnio ten wskaźnik już jest powyżej średniej pięcioletniej. Czyli tak — no nie jesteśmy w dołku, wyceny są już chyba takie rzetelne no i idziemy w górę. Pewnie będziemy szli w górę, natomiast no też musimy pamiętać, że bardzo rzadko udaje się trafić tą górkę. Inwestorzy profesjonalni, którzy widzą, że wyceny bardzo mocno odjeżdżają na pewnym etapie hossy, mogą też nie chcieć później płacić tak wysokich cen. Czy wysokich cen przy wysokich wskaźnikach, gdyż mają świadomość tego, że ten rynek w pewnym momencie może się odwrócić.
Darek bardzo ci dziękuję za to podsumowanie i za analiza tego, co spotkało nas w tym kwartale również w odniesieniu do tego, co działo się ostatnio. Państwa z kolei zapraszam na kolejne nasze wydarzenie. Dziś dziękujemy już za Państwa czas. Do widzenia.