Business Centre Club: Obowiązkowa dematerializacja akcji i rejestr akcjonariuszy

Zapraszamy do lektury artykułu Bartosza Krzesiaka, Dyrektora Departamentu ECM w Domu Maklerskim Navigator SA, dla Business Centre Club, pt. “Obowiązkowa dematerializacja akcji i rejestr akcjonariuszy”.

• Pomimo upływu terminu z Kodeksu Spółek Handlowych wciąż znacząca cześć spółek akcyjnych nie zawarła umów o prowadzenie rejestru akcjonariuszy
• Na koniec 2019 r. w Polsce zarejestrowanych było ok 13 tys. niepublicznych spółek akcyjnych i komandytowo-akcyjnych.
• Pomimo upływu terminu z KSH (30.09.2020) wciąż znacząca cześć spółek akcyjnych nie zawarła umów o prowadzenie rejestru akcjonariuszy.
• Niewywiązanie się z powyższych obowiązków rodzi ryzyka prawne oraz korporacyjne.
• Brak ujawnienia danego akcjonariusza w rejestrze z 1 marca 2021 r. spowoduje, że dany akcjonariusz nie będzie mógł korzystać z praw z tych akcji do czasu jego dopisania do rejestru.
• Spółki i akcjonariusze w procesie dematerializacji napotykają na liczne problemy związane z dokumentacją niezbędną do ukończenia procesu.

Z 1 marca 2021 r. nastąpi otwarcie rejestrów akcjonariuszy, które zastąpią dotychczasowe księgi akcyjne. Dokumenty akcji, co do zasady, przestaną funkcjonować, a akcjonariuszami spółek będą wyłącznie osoby uwzględnione w rejestrach. Niepubliczni emitenci akcji do 30 września 2020 r. mieli czas na zawarcie umowy na prowadzenie rejestru z wybranym przez WZA domem maklerskim. Na koniec 2019 r. w Polsce zarejestrowanych było ok 13 tys. niepublicznych spółek akcyjnych. Wciąż znaczący odsetek tych podmiotów nie wywiązał się z ww. obowiązków wynikających z KSH, co rodzi dla nich, zarządów oraz samych akcjonariuszy spółek istotne ryzyka prawne oraz znaczące problemy natury korporacyjnej.

– Szacujemy, że nawet do kilku tysięcy podmiotów wciąż nie zawarło umów na prowadzenie rejestru akcjonariuszy. Oczywiście część z tych spółek to podmioty znajdujące się w trakcie przekształcenia w inną formę prawną czy też będące w likwidacji, lub spółki nieaktywne, które pomimo obowiązku prawnego mają po prostu zdecydowanie mniejszą motywacje do dostosowywania się. Realny rynek, do którego można dotrzeć i który wydaje się że powinien być zainteresowany otwarciem rejestru akcjonariuszy oceniamy na ok 9,5 tys. spółek. Biorąc pod uwagę powyższe założenia oraz fakt, że zawarliśmy już ponad 1,6 tys. umów na rejestr sądzimy, że na chwilę obecną udało nam się zdobyć ok 17% rynku pod względem wolumenu spółek. Według naszych szacunków i rozeznania rynku oznacza to, że Dom Maklerski Navigator stał się liderem tego rynku dystansując nie tylko inne prywatne domy maklerskie, ale także i duże brandy tj. bankowe biura maklerskie. Z wyników sprzedażowych jesteśmy bardzo zadowoleni, cele zostały osiągnięte z nawiązką – mówi Bartosz Krzesiak, ekspert BCC ds. rynku kapitałowego.

Obecnie trwa proces odbierania przez spółki za pokwitowaniem dokumentów akcji od swoich akcjonariuszy. Czasu na działanie w szczególności po stronie akcjonariuszy pozostaje coraz mniej – aby dom maklerski skutecznie otworzył rejestr akcjonariuszy uwzględniający danego akcjonariusza musi otrzymać od spółki m.in. odpowiednio przeprocesowane z tym akcjonariuszem dokumenty i to ze stosownym wyprzedzeniem względem daty 1 marca 2021 r. Brak ujawnienia danego akcjonariusza w rejestrze z dniem 1 marca 2021 r. spowoduje, że dany akcjonariusz nie będzie mógł korzystać z praw z tych akcji do czasu jego dopisania do rejestru.

– Obserwujemy dość duże problemy zarówno po stronie spółek, jak i akcjonariuszy w kompletowaniu dokumentacji niezbędnej na potrzeby dematerializacji. W naszej ocenie tempo tego procesu u wielu spółek jest dość powolne, pytanie nawet czy nie zbyt powolne w szczególności w spółkach o rozproszonych akcjonariatach. Powody są bardzo różne tj. czasem wynika to z różnych dylematów o charakterze prawnym, czasem z niewiedzy czy wręcz bojaźliwości akcjonariuszy a kiedy indziej stoją za tym bardzo prozaiczne kwestie jak całkowity brak lub bardzo ograniczony kontakt z akcjonariuszami. Z pewnością nie pomaga przy tym też atmosfera pandemiczna. Dom Maklerski Navigator udostępnił swoim klientom a pośrednio na ich zaproszenie także ich akcjonariuszom dedykowaną aplikację web wspierającą proces wypełniania i zdawania dokumentów przez akcjonariuszy. Wydaje się, że jest to jedyne tego typu narzędzie dostępne na rynku i mocno wierzymy, że tym którzy będą chcieli z niego skorzystać istotnie ułatwi przejście przez proces oraz zwiększy bezpieczeństwo danych – podsumowuje Bartosz Krzesiak.