Business Centre Club: Rejestr akcjonariuszy – nowa rzeczywistość dla spółek akcyjnych

Przypomnijmy, iż pierwszą czynnością, jaką spółki akcyjne i komandytowo-akcyjne muszą wykonać w związku z procesem dematerializacji jest utworzenie strony internetowej z miejscem specjalnie wydzielonym na komunikację z akcjonariuszami (publikacja wszystkich ogłoszeń, które są wymagane przez regulacje prawne a także statut spółki). W praktyce takie www powinno funkcjonować od początku 2020 r. a w przypadku spółek posiadających już wcześniej swoje www wystarczającym będzie dodanie odpowiedniej podstrony np. „Dla akcjonariuszy”.

Z dniem 1 stycznia 2020 r. rozpoczął się bieg 12-miesięcznego terminu, w którym akcje każdej spółki akcyjnej i komandytowo-akcyjnej muszą zostać zdematerializowane, tzn. papierowe dokumenty akcji (w tym odcinki zbiorowe akcji) muszą zostać zastąpione zapisem informatycznym. W związku z tym na osobach reprezentujących spółki (członkowie zarządu w spółkach akcyjnych oraz komplementariusze w spółkach komandytowo-akcyjnych) ciąży wiele obowiązków a najważniejsze z nich muszą zostać wypełnione już w I połowie 2020 r. Przede wszystkim spółki powinny znaleźć odpowiedni podmiot do prowadzenia rejestru akcjonariuszy. W międzyczasie spółki powinny przystąpić do przeglądu swojej dokumentacji korporacyjnej i sprawdzić czy są gotowe od strony prawnej na kolejne czynności po zawarciu umowy z podmiotem prowadzącym rejestr, tj. m.in. sprawdzić wpisy w księdze akcyjnej, lub w niektórych przypadkach dopiero ją założyć. Doświadczenie pokazuje również, iż wiele spółek zalega z obowiązkiem wydania dokumentu akcji swoim akcjonariuszom. Odpowiedniego dostosowania wymagać może m.in. także statut spółki. Odnośnie zawarcia umowy z podmiotem prowadzącym rejestr należy podkreślić, iż musi to nastąpić do 30 czerwca 2020 r. Co ważne, wcześniej po stronie walnego zgromadzenia leży obowiązek dokonania wyboru podmiotu prowadzącego rejestr (np. dom maklerski) poprzez podjęcie stosownej uchwały. Bez tego umowa o prowadzenie rejestru nie może być skutecznie zawarta. Osoby reprezentujące spółki muszą zatem wziąć powyższe pod uwagę przy określaniu harmonogramu swojego działania. Zważywszy na to, że co do zasady będzie to również okres zatwierdzania sprawozdań finansowych za rok 2019 to zdecydowanie warto podjąć wszystkie odpowiednie uchwały podczas jednego walnego zgromadzenia. Wcześniejsze przygotowanie odpowiedniej strategii pozwoli uniknąć części dodatkowych kosztów, które mogą pojawić się w związku z nowelizacją KSH, jak chociażby organizowania osobnego walnego zgromadzenia.

W celu realizacji nowych przepisów dotyczących procesu dematerializacji, spółki zobowiązane będą do pięciokrotnego wezwania akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji w spółce. Istotne jest aby akcjonariusze byli w fizycznym posiadaniu dokumentów akcji, ponieważ bez tego wydaje się, że nie będą możliwe prawidłowe przeprowadzenie procedury wezwań i następnie zamiana akcji na akcje rejestrowe. Wezwanie następuje w sposób właściwy dla zwoływania walnego zgromadzenia spółki, czyli w przypadku spółek niepublicznych poprzez ogłoszenie w Monitorze Sądowym i Gospodarczym lub – gdy wszystkie akcje są imienne – za pośrednictwem przesyłek poleconych lub pocztą kurierską. Stosowna informacja musi być także udostępniona na www spółki. Pierwsze wezwanie powinno nastąpić do dnia 30 czerwca 2020 r. (do tego czasu musi być już zawarta umowa z podmiotem prowadzącym rejestr). Kolejne cztery wezwania będą dokonywane w odstępie nie dłuższym niż miesiąc i nie krótszym niż dwa tygodnie – ostateczny termin wykonania wszystkich wezwań upłynie 31 października 2020 r.

Temat dematerializacji akcji bezpośrednio dotyczy także większości publicznych spółek akcyjnych. Chodzi tu o takie spółki, których część istniejących akcji występuje wciąż w formie dokumentowej (tj. nie wszystkie istniejące akcje zostały wprowadzone do obrotu). Przed 1 stycznia 2021 r. wszystkie te akcje muszą zostać zarejestrowane w KDPW. Analogiczny obowiązek będzie dotyczył akcji emitowanych w 2020 r. Przy tych procesach niezbędne będzie zawarcie umowy z domem maklerskim, który będzie pełnił rolę pośrednika rejestracyjny. Spółki publiczne będą wzywać akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji w spółce poprzez ogłoszenie dokonywane na stronie internetowej spółki oraz poprzez publikację stosownego raportu bieżącego.

Osoby reprezentujące spółki objęte dematerializacją akcji muszą odpowiednio wcześnie zaplanować obowiązki związane z rejestracją akcji. Brak wezwania akcjonariuszy do złożenia dokumentów akcji oraz nie zawarcie umowy z podmiotem prowadzącym rejestr będą zagrożone karą grzywny do 20 tys. zł, która nakładana będzie bezpośrednio na te osoby (a do tego jeszcze odpowiedzialność cywilna i karna za działanie na szkodę spółki czy też akcjonariuszy).

W kolejnej publikacji przedstawię kluczowe aspekty dematerializacji akcji istotne z punktu widzenia akcjonariuszy, a więc największego grona osób i podmiotów, których dotknie ostatnia nowelizacja KSH.