Koronawirus – co przedsiębiorca powinien zrobić w dobie kryzysu

Pandemia nowego koronawirusa SARS-Cov-2 wywołującego chorobę COVID-19 uświadomiła nam, że nie byliśmy przygotowani na podobny kryzys. Nie tylko system opieki zdrowotnej przechodzi teraz bardzo trudny test – globalna gospodarka stoi na skraju znaczącego spowolnienia, nie wykluczony jest scenariusz ogólnoświatowej recesji.

Bardzo wiele łańcuchów dostaw zostało zerwanych ze względu na paraliż w Chinach, a także we Włoszech i innych europejskich gospodarkach. Firmy z branż turystycznej, gastronomicznej, transportu osobowego czy eventowej stoją na skraju bankructwa. Rządy przygotowują plany ratunkowe dla gospodarki, jednak pewnym jest, że nie każdy otrzyma pomoc, jakiej oczekuje. Banki centralne interweniują na rynkach finansowych. Na rynkach nie brakuje największego wroga przedsiębiorstw – niepewności, a nic nie wskazuje na to, żeby sytuacja miała się szybko unormować.

W czasie kiedy rządy, służby medyczne oraz porządkowe walczą ze skutkami zdrowotnymi pandemii i dalszym rozprzestrzenianiem się wirusa, właściciele i zarządzający przedsiębiorstwami muszą podejmować decyzje i działania, które nie tylko umożliwią ich firmom utrzymanie się na rynku w najbliższych, trudnych tygodniach, ale także umocnią ich pozycję po okresie obecnych zawirowań. W poniższym artykule przedstawimy, co w naszej ocenie należy robić (lub czego robić NIE należy) w nadchodzących tygodniach w kontekście walki ze skutkami pandemii koronawirusa.

1. Szukaj informacji tylko w sprawdzonych źródłach

W 2020 r. fake newsy i memy towarzyszą nam na każdym kroku. Posty w socialmediach piszą ludzie, którzy twierdzą, że są lekarzami lub znajomymi osób ze szczytów aparatu państwa i dzielą się zasłyszanymi, „tajnymi” informacjami o kolejnych planach rządu. W dobie telefonów i Internetu plotki rozchodzą się z prędkością światła. Takie wyssane z palca informacje nie tylko sieją panikę, ale wpływają na decyzje biznesowe wielu firm. W obecnej sytuacji należy śledzić tylko sprawdzone źródła informacji, tj. komunikaty rządowe czy odpowiednich instytucji, np. Głównego Inspektora Sanitarnego.

2. Zadbaj o płynność

Zachowanie płynności jest kluczową kwestią w zarządzaniu przedsiębiorstwem w czasach „normalnych”, a w najbliższych tygodniach może być kwestią „być albo nie być” dla wielu przedsiębiorców. Zweryfikuj gdzie jesteś „tu i teraz”.  Zastanów się, czy w najbliższych tygodniach planowałeś wydatki, z których możesz zrezygnować; pomyśl, czy masz wydatki o stałym charakterze, bez których twoja firma da sobie radę (np. owocowe czwartki). Skrupulatnie sprawdzaj każdego klienta, któremu oferujesz odroczony termin płatności (w obecnej sytuacji nie ma znaczenia, czy to twój wieloletni kontrahent czy zupełnie nowy klient). Śledź stan zapasów i unikaj zamrażania zbyt dużych środków w towarach – zastanów się nad upłynnieniem części z nich.

3. Nie podejmuj pochopnych decyzji

Do twojego działu handlowego odezwał się potencjalny nowy klient (prospekt), który jest zainteresowany dużą ilością produktu z twojego portfolio. To może być to, co nie tylko pozwoli twojej firmie przetrwać najbliżej tygodnie, ale co więcej – pozwoli jej działać i rozwijać się przez najbliższe lata. Jest tylko jeden problem – prospekt potrzebuje dostawy na już, a twoje zakłady działają na prawie pełnych mocach produkcyjnych. Mógłbyś sprostać oczekiwaniom, ale musiałbyś kupić maszynę z Chin, najprawdopodobniej zaciągnąć kredyt, a i tak nowa linia zaczęłaby działać dopiero za kilka miesięcy – a wtedy może okazać się, że prospekt nie został klientem, a twoja firma została z kredytem, który musi spłacić i maszyną, której nie może wykorzystać. Nie podejmuj pochopnych decyzji inwestycyjnych, dokładnie analizuj każde nowe przedsięwzięcie.

4. Aktywnie zarządzaj kosztami

Obecne zawirowania na rynkach mogą być dobrym czasem na to, aby przyjrzeć się bazie kosztowej przedsiębiorstwa. Czy w twojej firmie jest określony budżet szkoleniowy (z zatwierdzoną listą szkoleń), którego wykorzystanie jest nadzorowane? Czy analizowaliście zmianę dostawy prądu/gazu? Czy macie prawidłowo działający proces zakupowy? Czy firma może „przyoszczędzić” na sprzęcie IT? W najbliższych tygodniach warto przeanalizować i zrewidować plany zakupowe na najbliższe kilka miesięcy.

5. Negocjuj z kontrahentami

Twój biznes może być zamknięty na świadczenie usług klientom w związku  z decyzją rządu (np. obiekty sportowe, sklepy) – nie będzie mógł generować przychodów, jednakże nadal będziesz zmuszony ponosić koszty (np. wynagrodzenia dla pracowników, czynsze, media). Należy liczyć się z sytuacją, że twoja firma może stanąć w obliczu problemów z regulowaniem wierzytelności. Staraj się proaktywnie podejść do tego tematu – poproś o wydłużenie terminu zapłaty, negocjuj wysokość opłat. Nie zwlekaj z podjęciem rozmów do samego końca – im wcześniej zaczniesz działać, tym szybciej będziesz miał klarowny obraz sytuacji, w której się znajdujesz.

6. Pomyśl o dywersyfikacji geograficznej

Jedną z głównych „lekcji” po pandemii koronawirusa z Wuhan będzie potrzeba dywersyfikacji geograficznej łańcucha logistycznego całych gospodarek narodowych, branż i poszczególnych przedsiębiorstw. Obecna sytuacja pokazuje jasno, że nadmierne oparcie się na półfabrykatach czy podzespołach z jednego obszaru może nieść ze sobą ogromne trudności w obliczu załamania/zatrzymania swobodnego przepływu towarów. Warto już teraz zacząć poszukiwania dostawców i poddostawców w różnych krajach, co pozwoli zamortyzować podobne problemy w przyszłości. Kwestia ceny jest ważna, jednakże nie należy zapominać o potrzebie zagwarantowania ciągłości dostaw.

7. Nie zapominaj o komunikacji z otoczeniem

W okresie zagrożenia strach jest naturalnym uczuciem. Niepewność i chaos informacyjny tylko wzmagają lęk. Pamiętaj, że jako pracodawca jesteś odpowiedzialny za swoich pracowników i ich bezpieczeństwo – słuchaj ich uwag, staraj się dać im poczucie pewności, że kontrolujesz sytuację. Podobnie z partnerami biznesowymi – w okresie niepewności powinieneś dawać przykład opanowania i przezorności. Może budować swoją pozycję przywódcy, która będzie procentowała w późniejszym czasie.

8. Zweryfikuj plany rekrutacyjne

Rok 2020 dopiero się rozpoczął, management firmy opracował wspólnie z zespołem HR plan rekrutacyjny na najbliższych kilka-kilkanaście miesięcy, nowe procesy rekrutacyjne są już w toku – i nagle okazało się, że zbliża się spowolnienie/recesja, których jeszcze kilka tygodniu temu nikt nie uwzględniał w swoich planach. W najbliższym czasie warto zastanowić się, na ile plany zatrudnienia są jeszcze aktualne. Może się okazać, że lepiej jest zawiesić część rekrutacji w najbliższym czasie, żeby za kilka miesięcy uniknąć nieprzyjemnej konieczności zwolnień pracowników.

9. Nie zapominaj o innych zagrożeniach

Od kilku tygodni cały świat skupiony jest na pandemii koronawirusa, jednak nie jest to jedyne zagrożenie, z którym musimy się mierzyć. Cyber-bezpieczeństwo, ochrona własności intelektualnej, kwestia zabezpieczenia danych osobowych nadal pozostają na liście zadań większości przedsiębiorstw. Walcząc z koronawirusem nie trać czujności i nie zapominaj o innych niebezpieczeństwach.

10. Wykorzystaj kryzys do poprawy działania przedsiębiorstwa

Obecny kryzys może być katalizatorem zmian na lepsze w twoim przedsiębiorstwie. Może okazać się, że  procesy lub procedury, które są krytyczne z punktu widzenia ciągłości biznesu, nie przystają do okoliczności. Może są obszary, w których z pełną wiedzą nie dokonywano ulepszeń, licząc że „jakoś to będzie”, co w ostatecznym rachunku się zemściło. Staraj się zdiagnozować możliwie najwięcej „słabych punktów” swojego przedsiębiorstwa i zaplanuj działania sanacyjne, które pomogą przygotować biznes na kolejne zawirowania.

11. Skup się na swojej kluczowej działalności

Większość firm prowadzi projekty, które mają na celu np. wprowadzenie na rynek nowych produktów lub usług, ulepszenie już istniejących, zmianę struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa. Z punktu widzenia konieczności zachowania ciągłości biznesowej te projekty muszą być kontynuowane, jednakże nie ma potrzeby, żeby zarządzanie i nadzorowanie takich inicjatyw było w obowiązkach twoich kluczowych pracowników. Warto rozważyć współpracę z podmiotami zewnętrznymi, które pomogą w zarządzaniu projektami (np. w formie PMO, Kierowników Projektów/Inicjatyw), dzięki czemu kluczowe zasoby ludzkie firmy będą mogły się skupić na generowaniu przychodów twojego przedsiębiorstwa.

12. Szukaj pomocy fachowców

W okresie zawirowań gospodarczych związanych z pandemią, przedsiębiorcy są zmuszeni do podejmowania decyzji, często pod ogromną presją i w bardzo krótkim czasie. Nie ma powodu, żeby takie decyzje podejmować samemu. Co więcej, w takich sytuacjach warto poprosić o wsparcie ekspertów, posiadających wiedzę i doświadczenie, które może uchronić przedsiębiorcę przed podjęciem negatywnych decyzji i zaproponować dużo lepsze scenariusze radzenia sobie z kryzysem.

Chętnie odpowiemy na Państwa pytania dotyczące wyzwań związanych z obecnym kryzysem. Zapraszamy do kontaktu!

[formularz]