Dzień dobry, witamy i zapraszamy Państwa zapraszam na komentarz ekspercki Artura Wilka związany z aktualną sytuacją na rynku fuzji i przejęć.

Początek roku to zdecydowany wzrost dynamiki jeśli chodzi o liczbę transakcji. Wartość transakcji, zwiększona liczba przedsiębiorców, przedsiębiorstw chętnych do tego, aby rozpocząć procesy sprzedaży. Wakacje za nami, powiedz proszę, jak dziś z twojej  perspektywy, biorąc pod uwagę oczywiście też ten dość dynamiczny początek roku,  mają się trendy dotyczące właśnie sektora fuzji i przejęć? Jak wyglądał w kwartale trzecim i jak przewidujesz będą wyglądały w kwartale czwartym? Czy dynamika jest utrzymana? Zwolniła? Serdeczna prośba, żebyś powiedział na ten temat parę słów.

Trzeci kwartał obfitował w transakcje. Mieliśmy 94 transakcje, co jest blisko takiego rekordu historycznego, który gdzieś tam obserwujemy. Trzeci kwartał był też ciekawy z tego punktu widzenia że transakcje które obserwowaliśmy były istotne. To były transakcje, które część z nich się spodziewaliśmy część może mniej. Mam tu na myśli na przykład transakcję, która od wielu lat wszyscy się zastanawiali czy kiedyś nastąpi wreszcie nastąpiła i polski Techland – czołowy producent gier sprzedał, właściciel sprzedał, część udziałów do inwestora strategicznego Tencentu, który mocno zaznacza się na tym rynku gamingu na całym świecie. Posada takie marki chociażby jak Epic Games, także widać, że ta transakcja od wielu lat gdzieś tam z tyłu głowy wszyscy mieli, że może się zadziać. Wreszcie się zadziała, no i pokazała, jaki ten sektor ma potencjał w Polsce.  Bo to wartość transakcji szacowana jest na około 6 miliardów złotych, także nie mówimy tutaj o jakimś niszowym ruchu, to raczej istotny ruch strategiczny ze strony Tencentu, żeby takiego przejęcia dokonać.  Drugą ciekawą transakcją, którą widzieliśmy w tym kwartale była transakcja sprzedaży istotnej infrastruktury. Czyli autostrady przez Sebastiana Kulczyka, który był właścicielem do francuskiego funduszu infrastrukturalnego i to jest transakcja na 3 miliardy złotych. Także widać, że w tym kwartale mieliśmy do czynienia z istotną skalą,  ale też były inne trendy, które gdzieś tam mocno się zaznaczyły. Istotnie wzrosła aktywność funduszy Private equity, które zarówno i ruszyły na zakupy jak i też robiły przegląd swojego portfela i szukały inwestorów strategicznych na spółki, które są w ich  posiadaniu. Dodatkowo widać było aktywność polskich przedsiębiorstw za granicą. Mam na myśli InPost czy Selene który takich transakcji na rynkach zagranicznych dokonały. No i wszystko wskazuje na to, że ten kwartał nie był jakąś anomalią.  Kolejny zdaje się będzie podobny, że ta aktywność będzie wysoka. No i warto też mieć na uwadze pewną sezonowość tego rynku. Czyli jednak duża część transakcji, czy to właścicielom czy kupującym zależy, żeby dokonała się jeszcze w trwającym roku. Żeby już w Nowy Rok wchodzić na przykład, chociażby z pełną konsolidację takiego targetu. Nie mieć dodatkowej papierologii ,więc zawsze obserwujemy w czwartym kwartale zwiększoną liczbę transakcji względem poprzednich. To jest coś takiego co  roku się powtarzało, także zakładam, że ten czwarty kwartał również będzie obfitował w transakcje. I pod tym względem spodziewamy się, że ten rok zakończymy rekordowo. Czy w liczbie transakcji, które odnotujemy będzie czwórka z przodu? Ciężko powiedzieć, ale jeśli ten czwarty kwartał będzie naprawdę dobry to możemy pierwszy raz w historii naszego raportu odnotować ponad 400 transakcji, które odbyły się na rynku polskim. No warto też przypomnieć, że nasz raport nie uwzględnia transakcji na projektach czy na nieruchomościach, bo tych transakcji też ostatnio przybyło. Obserwujemy bardzo dużą ilość transakcji w sektorze OZE. Tylko właśnie tam często przedmiotem transakcji są konkretne projekty konkretne farmy. Czy to fotowoltaiczne czy wiatrowe. My tych analiz nie prowadzimy w ramach naszego raportu. Ale wiemy, że te transakcje też się dzieją, także jeśli z tej perspektywy spojrzeć na rynek no to tych transakcji naprawdę przybywa.

Czyli rozumiem, że rok do roku biorąc pod uwagę tą zależność, że kwartał czwarty jest przeważnie najlepszy i oczywiście biorąc pod uwagę również pierwszy kwartał, rozumiem, że jest możliwe że przekroczymy liczbę 400 transakcji, co ostatecznie będzie najlepszym wynikiem biorąc pod uwagę prowadzenie przez nas tych analiz o których wspomniałeś od 2015 roku?  Apropos analiz rozumiem, że nawiązujesz też tutaj do raportu M&A Index Poland, który od tego 2015 roku wychodzi co kwartał. No i wspólnie ze spółką Fordata są tam analizowane najciekawsze transakcje, między innymi pewnie będzie to tym razem już wspomniany Tencent, będzie to sprzedaża autostrady przez pana Kulczyka. Czy są jeszcze jakieś inne ciekawe transakcje które utkwiły ci w pamięci w ramach tego trzeciego kwartału i na które zwróciłby szczególną uwagę?

No na pewno te transakcje, o których już troszkę wspominałem.  InPost raz kolejny pokazał, że jego ambicje nie kończą się na naszym rynku w którym jest niekwestionowanym liderem w swoim sektorze. Po raz kolejny właśnie dołącza do swojej grupy kolejny podmiot budując zarówno masę jak i troszkę dywersyfikuje się ze względu na to, że spółka, którą nabył nie ma działalności paczkomatowej wprost. To jest spółka bardziej logistyczna, spedycyjna. Także to pokazuje, że gdzieś te horyzonty InPostu nie kończą się wyłącznie na stawianiu paczkomatów, ale też firma myśli o tym, żeby  dokładać kolejne klocki w tym łańcuchu wartości, które dostarcza klientom.

Ciekawe jest też to co powiedziałeś na temat tych transakcji OZE, że jest to raczej powiedziałbym taka sprzedaż projektowa. Bardziej projektów, bardziej infrastruktury. Czy w ramach tych daj Boże 400 transakcji, które wystąpią w tym roku to w ich skład wchodzi również sprzedaż tego typu? Czy to jest bardziej sprzedaż stricte już podmiotu spółki jeśli chodziłoby o tą liczbę transakcji?

Nasz raport uwzględnia wyłącznie transakcje na udziałach i wyłącznie w transakcje dotyczące spółek prowadzących działalność operacyjną. Czyli nie myślimy tutaj właśnie o projektach, nie myślimy o takich właśnie na przykład konkretnych farmach czy na przykład o nieruchomościach, budynkach, które również są przedmiotem wielu transakcji. I tutaj tak żeby może wyjaśnić tak naprawdę jaka jest logika za naszym raportem. Jeśli mówimy o deweloperze takich rozwiązań to tak jak najbardziej sprzedaż jego udziału wejdzie nam do statystyk jeśli mówimy, że ten deweloper stworzył pewien projekt wybudował farmę i tą farmę sprzedaje to wtedy to w naszych statystykach ujęte nie jest. Także te wszystkie transakcje, które odbywają się właśnie na konkretnych aktywach no one nie są przez nas uwzględniane. Wiele z nich też nie jest tak szeroko komunikowane do rynku. Także nie bylibyśmy w stanie uchwycić głębi, stąd też decyzja, że  takich transakcji nasz raport nie uwzględnia i nigdy nie uwzględniał.  Nie mieliśmy też transakcji na przykład na nieruchomościach komercyjnych.

Jesteśmy krótko po zakończeniu trzeciego kwartału, znaczy biorąc pod uwagę to co się dzieje ty byś określił tą sytuację jako lepszy moment do sprzedaży spółki czy do zakupu?

Bardzo ciężko odpowiedzieć na to pytanie. Tu jak co kwartał nie ma jednej odpowiedzi. Oczywiście trzeba uwzględnić ogół warunków i makro i mikroekonomicznych, które gdzieś mogą  na przedsiębiorstwo wpłynąć. To co widzimy no to też od wielu naszych klientów dostajemy taki sygnał, że mieli bardzo dobry rok. Kolejny też może być bardzo dobry. I zastanawiają się czy to już jest ten moment, żeby sprzedawać czy jeszcze poczekać. Wyciągnąć ten wynik troszkę w górę. No i tutaj warto pamiętać, że Inwestor kupuje przyszłość, a nie to co jest już za nami, więc  optymalnym jest pokazanie inwestorowi, że to nie jest koniec wzrostu, dlatego pod tym kątem ten moment wydaje się naprawdę dobry. No bo ten przyszły rok wydaje się być w miarę przewidywalny. Oczywiście przy założeniu, że znów nie zaskoczy nas takie wydarzenie jak pandemia czy  jakiś kolejny konflikt, który gdzieś tam bezpośrednio nas będzie dotyczył przy naszych granicach. Także pod tym kątem wydaje się, że to jest dobry moment na rozważenie pozyskania inwestora. Czy to jest dobry moment na zakup? No to wszystko zależy od konkretnej firmy. No tutaj zakup zawsze, przynajmniej w mojej opinii, powinien być bardziej motywowany wewnętrznymi potrzebami i i potrzebą rozwoju niż warunkami makro. Także wydaje się, że to jest dobry moment na zawieranie transakcji. Nie jest też tak, że jest bardzo tanio czy bardzo drogo. Wydaje się, że po tym chwilowym rozjeździe takim między wyceną inwestora, a właściciela te wyceny znów bardziej się do siebie zbliżyły i te transakcje nie ma takich przeszkód, że transakcje nie dzieją się ze względu na różnicę w oczekiwaniach.

Kiedy spodziewasz się najnowszej odsłony raportu związanego z trzecim kwartałem?

Jak to historycznie miało miejsce staramy się, żeby podsumowanie danego kwartału było w drugim tygodniu nowego kwartału, który właśnie otwieramy. Także spodziewam się, że właśnie w drugim tygodniu października będziemy państwu w stanie już przedstawić pełny raport z komentarzem o tym co się wydarzyło na rynku.

Serdecznie dziękuję za ten krótki komentarz dotyczący aktualnej sytuacji na rynku fuzji i przejęć. Państwu dziękuję za wysłuchanie mnie, wysłuchanie Artura. Serdecznie zapraszam na kolejny komentarz ekspercki za następny kwartał. Wówczas podsumujemy sobie czwarty kwartał 2023. Wszystkiego dobrego do widzenia.