Menu
Problemy deweloperów z uzyskiwaniem pozwoleń na budowę hamulcem branży w 1Q 2019 r.
1Q 2019 r. pod względem sprzedaży był dla analizowanych deweloperów okresem relatywnie słabym w porównaniu do wyników z 2018 r. i 2017 r., w których mieliśmy do czynienia z największym prosperity branży. Ujęte w raporcie spółki zakontraktowały w ubiegłym kwartale łącznie 4 477 lokali, co oznacza spadek o 19,8% oraz 16,7% w stosunku do analogicznego okresu odpowiednio 2018 r. oraz 2017 r. Naszym zdaniem powodem tak dużych spadków są przede wszystkim problemy w uzyskiwaniu decyzji administracyjnych, które wzmogły się w ostatnim czasie. W związku z tym na początku 2019 r. deweloperzy mieli mocno wyprzedaną ofertę, której nie byli w stanie odpowiednio szybko uzupełnić. W naszej ocenie popyt, w szczególności na własny użytek, pozostaje stabilny, choć część deweloperów zaczyna dostrzegać wyhamowanie popytu inwestycyjnego.
Branży sprzyja bardzo dobra sytuacja makroekonomiczna. W 2018 r. tempo wzrostu PKB wyniosło 5,1% i był to najszybszy wzrost od 2007 r. Prognozy na 2019 r. i 2020 r. zakładają niższe tempo rozwoju niż w roku 2018 r., jednak nadal bardzo solidne, zdecydowanie powyżej średniej europejskiej. Niskie stopy procentowe, niskie bezrobocie oraz rosnące płace sprzyjają branży. Nieco niepokojące w kontekście potencjalnego wzrostu stóp procentowych są najnowsze odczyty inflacji, która przyspiesza. Póki co cały czas znajduje się ona jednak poniżej celu inflacyjnego NBP, a Rada Polityki Pieniężnej jeszcze nie sygnalizuje, aby widziała potrzebę wzrostu stóp procentowych.
Utrzymujący się niedobór pracowników fizycznych, rosnące płace oraz dynamiczna podwyżka cen materiałów oraz gruntów miały negatywny wpływ na marże osiągane przez analizowanych deweloperów w 2018 r. Wzrost kosztów powinien mieć jednak większy wpływ na marże realizowane w 2019 i 2020 r., kiedy spółki zaczną rozliczać inwestycje zrealizowane w całości po wyższych cenach. W pierwszych miesiącach 2019 r. widać stabilizację kosztów zarówno wykonawstwa jak i gruntów, choć ma ona miejsce na relatywnie wysokich poziomach. Zmniejszyło się również ryzyko odpływu znaczącej ilości pracowników budowlanych z Ukrainy za Odrę. Niemcy otworzą swój rynek pracy dla obywateli państw spoza Unii Europejskiej w 2020 r., jednak nowe regulacje postawiły istotne wymagania dla potencjalnych pracowników.
Spodziewamy się, że kolejne kwartały będą dla branży wymagające, jednak podtrzymujemy naszą opinię z poprzednich edycji raportu, że jest zbyt wcześnie, aby wieszczyć załamanie na rynku nieruchomości mieszkaniowych. Świadczy o tym chociażby fakt, że pomimo wzrostu cen gruntów analizowane spółki przeznaczyły na ich zakupy w 2018 r. istotne kwoty oraz nie planują zwalniać tempa nabywania nowych działek również w 2019 r. Deweloperzy, którzy są najbliżej rynku ciągle widzą wysoki popyt oraz możliwość zrealizowania satysfakcjonujących marż w perspektywie co najmniej dwuletniej.
1Q 2019 r. podobnie jak cały 2018 r. cechował się niską aktywnością analizowanych deweloperów w zakresie emisji długu. Ubiegły rok był bardzo trudny dla całego rynku obligacji korporacyjnych ze względu na aferę GetBack. Od początku 2019 r. mamy już jednak do czynienia ze stosunkowo niewielkimi, ale jednak napływami kapitału do funduszy obligacji korporacyjnych, dzięki czemu rynek pierwotny odżył. Analizowani deweloperzy uplasowali relatywnie niewielką ilość nowych papierów, choć aktywni byli deweloperzy komercyjni nieanalizowani w raporcie.
Większość analizowanych spółek posiada komfortową strukturę zapadalności długu. Spodziewamy się, że w kolejnych miesiącach deweloperzy mieszkaniowi wyjdą jednak szerzej na rynek z emisjami refinansującymi, starając się co najmniej utrzymać obecny outstanding wyemitowanych obligacji. Na koniec 2018 r. łączny poziom długu finansowego analizowanych w raporcie deweloperów osiągnął wartość 4,5 mld zł, i wzrósł o ponad 100 mln zł w stosunku do końca 2017 r. Analizowani deweloperzy zwiększyli przy tym o ponad 330 mln zł zadłużenie z tytułu emisji obligacji, redukując równocześnie o prawie 220 mln zł zadłużenie bankowe.
Załączony raport zawiera najważniejsze informacje na temat wybranych deweloperów z rynku Catalyst, tj.: Archicom SA, Atal SA, Dom Development SA, i2 Development SA, Inpro SA, JHM Development SA, JW Construction SA, LC Corp SA, Lokum Deweloper SA, Marvipol SA, Polnord SA, Robyg SA, Ronson Development, Vantage Development SA, Victoria Dom SA.
Liczba mieszkań sprzedanych przez deweloperów w latach 2016-1Q2019
1 dane ważone udziałem Polnord w spółkach Grupy
Zachęcamy do lektury pełnego raportu przygotowanego przez Analityków Domu Maklerskiego Navigator – Raport
4Q 2018 r. w branży deweloperskiej pod znakiem wyborów samorządowych
4Q 2018 r. pod względem sprzedaży okazał się dla polskiej branży deweloperskiej okresem słabym. Analizowani przez nas deweloperzy zakontraktowali w tym kwartale łącznie 5 450 lokali co oznacza spadek o prawie 31% w stosunku do analogicznego okresu 2017 roku. Wynik niepokoi, choć istotnie negatywny wpływ na sprzedaż w 4Q 2018 r. miały odbywające się w tym okresie wybory samorządowe. Niektóre samorządy działały w tym okresie mniej sprawnie, co opóźniało wprowadzenie do sprzedaży inwestycji deweloperskich w 4 kwartale w konsekwencji czego ich rozpoczęcie przeniesiono na 1Q 2019. W całym 2018 r. deweloperzy osiągnęli wolumen kontraktacji na poziomie 23 268 lokali w porównaniu z 27 025 w 2017 r., co oznacza spadek o 13,9% rok do roku. Tym samym większość deweloperów nie zrealizowała celu sprzedażowego na 2018 r. Dynamika sprzedaży widocznie spadła, jednakże warto podkreślić, że okresem odniesienia do tegorocznych danych jest rekordowy pod względem zakontraktowanych mieszkań 2017 rok. Zestawiając wielkość sprzedaży lokali w 2018 r. z wolumenem kontraktacji osiągniętym w 2016 r. okazuje się, że ubiegły rok pod względem sprzedaży był lepszy.
Branży sprzyja bardzo dobra sytuacja makroekonomiczna – tempo wzrostu PKB po 3 kwartałach 2018 r. pozytywnie zaskakuje. Prognozy na 2019 r. zakładają niższe tempo wzrostu jednak nadal bardzo solidne, zdecydowanie powyżej średniej europejskiej. Biorąc pod uwagę kontynuację polityki niskich stóp procentowych, niskie bezrobocie i dynamicznie rosnące płace uważamy, że 2019 r. będzie dobrym rokiem dla deweloperów i nie spodziewamy się wieszczonego przez niektórych załamania na tym rynku, a jedynie lekkiego spowolnienia.
Utrzymujący się niedobór pracowników fizycznych, rosnące płace oraz dynamiczna podwyżka cen materiałów miały znaczący negatywny wpływ na marże osiągane przez analizowanych deweloperów w 2018 r. choć w samym 4Q widoczne było zwolnienie dynamiki wzrostu kosztów. Uważamy, że największym zagrożeniem dla branży deweloperskiej jest dalszy skokowy wzrost kosztów wykonawstwa wynikający z migracji pracowników z Ukrainy. W 2019 roku spodziewamy się mniejszych napływów pracowników z tego kraju oraz nie wykluczamy znaczących odpływów Ukraińców zatrudnionych już w Polce na rzecz podjęcia pracy w Niemczech.
Po trzech latach wzrostów cen gruntów w latach 2015-2017 w 2018 r. deweloperzy coraz głośniej komunikowali, iż uważają ceny gruntów za zbyt wygórowane i niektórzy z nich ograniczyli zakupy nowych terenów pod inwestycje w 2018 r. Widoczna była również stabilizacja cen gruntów na relatywnie wysokim poziomie. Wzrost cen w poprzednich latach zacznie być widoczny w marżach realizowanych przez deweloperów w 2019 i 2020 r., kiedy zaczną rozliczać inwestycje zrealizowane na gruntach zakupionych po wyższych cenach.
4Q 2018 r. podobnie jak 3Q ubiegłego roku cechował się niską aktywnością deweloperów w zakresie emisji długu. W tym okresie jedynie 4 z 16 analizowanych w raporcie spółek decydowało się na emisję obligacji, których łączna wartość wyniosła 245,0 mln zł. Ostatnie miesiące 2018 r. były bardzo trudne dla całego rynku obligacji korporacyjnych, który wciąż odczuwa skutki afery GetBack oraz otrzymał dodatkowy cios w postaci afery KNF. Sytuacji nie pomogły słabe wyniki funduszy obligacji korporacyjnych. W efekcie, w ostatnim kwartale roku miały miejsce masowe umorzenia jednostek uczestnictwa w funduszach. Odpływ kapitału skutkował spadkiem wartości instrumentów notowanych oraz koniecznością podwyższenia oprocentowania nowego długu. W konsekwencji ostatnich negatywnych wydarzeń, część z emitentów postanowiła ponownie sięgnąć po finansowanie bankowe. Uważamy, że w 2019 r. trudno będzie odzyskać zaufanie inwestorów do rynku obligacji na poziomie sprzed defaultu GetBack.
Załączony raport zawiera najważniejsze informacje na temat wybranych deweloperów z rynku Catalyst, tj.: Archicom SA, Atal SA, Dom Development SA, i2 Development SA, Inpro SA, JHM Development SA, JW Construction SA, LC Corp SA, Lokum Deweloper SA, Marvipol SA, Murapol SA, Polnord SA, Robyg SA, Ronson Development, Vantage Development SA, Victoria Dom SA. Wartym podkreślenia jest, że Inpro SA oraz JHM Development SA po raz pierwszy znaleźli się w przygotowywanym przez nas raporcie.
Liczba mieszkań sprzedanych przez deweloperów w latach 2015-2018
1 uwzględniając dolny przedział opublikowanego celu sprzedażowego
2 dane ważone udziałem Polnord w spółkach Grupy
Zachęcamy do lektury pełnego raportu przygotowanego przez Analityków Domu Maklerskiego Navigator – Raport
Łącząc kompetencje w zakresie doradztwa przy emisjach obligacji korporacyjnych oraz przy transakcjach fuzji i przejęć zespół Navigator Capital Group po raz drugi poddał analizie emisje obligacji, z których środki przeznaczone zostały na sfinansowanie przejęć innych przedsiębiorstw lub zorganizowanych ich części.
Analiza obejmuje okres od uruchomienia rynku Catalyst we wrześniu 2009 roku. Badanie pozwoliło zidentyfikować łącznie 26 emisji, których dokonało 17 emitentów w celu sfinansowania przejęć 23 spółek. W raporcie opisano ich warunki oraz miejsce w strukturze finansowania. Przy emisjach, które miały miejsce po roku 2013 przedstawiono również ich okoliczności oraz tło biznesowe.
Zachęcamy do lektury pełnego raportu przygotowanego przez Zespół Domu Maklerskiego Navigator – Raport